Dominique Frétard, L’ivresse de l’ultraluxe, Le Monde 2, 14/12/2007

http://www.lemonde.fr/web/article/0,1-0@2-3224,36-989053@51-989772,0.html 

Laten we eens een kijkje nemen bij de bewoners van die ‘urban utopias’. Hoe spenderen ze hun tijd in die grote gebouwen, hoe gaan ze om met de pakken geld die ze bezitten?

Dominique Frétard volgt enkele mensen om hun favoriete plekjes te ontdekken in Parijs. Na haar ontmoeting stelt ze vast dat we hier niet meer kunnen spreken over luxe maar over de ultraluxe. “Les nouveaux riches” zijn niet op zoek naar luxueuze producten die gewoon veel geld kosten: zoals bijvoorbeeld een dure handtas gedecoreerd met een “eenvoudig” diamantje van 3,5 karaat. Het draait bij hen allemaal om exclusiviteit. Men wil niet gewoon naar een chique hotel, men wil naar het meest exclusieve en uitzonderlijke hotel. Die rijke mensen vliegen van het ene land naar het andere om exclusiviteit op te zoeken. Het lijken grote kinderen te zijn die hun dorst naar erg dure en bijzondere speeltjes proberen te lessen. Ze huren zelfs een IPS (International Personal Shopper) in om de spullen te vinden waar ze naar verlangen en daar gaan ze heel ver in. Het gaat hier niet meer om een mooie ketting of een mooie auto maar eerder om boten, helikopters of zelfs duikboten die men handig kan aanhechten aan een yacht.

De journaliste wil zich hier niet toespitsen op de reden van hun rijkdom maar enkel op het feit dat er steeds meer ultrarijken zijn. Bovendien wordt hun geld niet terug verdeeld met de rest van de wereld, maar blijft het onder hen circuleren waardoor ze enkel rijker en rijker worden. Die nieuwe markt kan gevaarlijke gevolgen hebben voor de economie.

Doordat die nieuwe rijken hun geld veilig opbergen in kluizen of het spenderen aan andere rijken, zou er een ernstig geldtekort kunnen ontstaan en wordt de kloof tussen het ‘plebs’ en de rijken steeds groter.

In april kwam de Britse Defensie met een plan naar voren om zich voor te bereiden op een mogelijke revolutie van de middenklasse. We keren hier terug naar de Oktober-revolutie in Rusland waar het communisme de rijken van hun troon stootte.

Na de Franse Revolutie werden veel landen liberaler, daardoor echter zijn we nu teruggekeerd naar een enorme kloof tussen rijk en arm. Meer nog, zelfs de rijkdommen van de middenklas en de rijke klasse is niet meer te vergelijken. Het verschil met vroeger is wel dat men niet meer afhangt van het milieu waarin men geboren wordt. De gevolgen van de Franse Revolutie zijn niet allemaal positief maar dat laatste blijft een heel belangrijke verandering in de geschiedenis.

Een andere schrijver, Eric Reinhardt, heeft het in één van zijn laatste boeken eveneens over die mogelijke uitbraak van de middenklasse.

Dominique Frétard eindigt haar artikel door te stellen dat die ultrarijke klasse bijna geen deel meer uitmaakt van de mensheid. Het is alsof ze op zoek zijn naar een plaats waar ze niet meer als gewone mens zouden gedefinieerd worden. Ze willen zich afsluiten van een confronterende wereld om van hun ideaal hypermaterialistisch wereldje te kunnen genieten.

 Dit laatste argument lijkt me interessant. Veel van die ultrarijken halen hun geld uit de oliebronnen in het Midden-Oosten of uit technologische uitvindingen zoals Bill Gates. Het lijkt er inderdaad soms op dat die mensen zich met hun rijkdommen en hypermoderne steden (bijvoorbeeld dubai) willen afzonderen van armere mensen. Persoonlijk denk ik dat ze door het contact met de gewone mensen teveel geconfronteerd worden met het feit dat ze gewone mensen zijn en dus niet onoverwinnelijk, anderzijds ook met het feit dat hun rijkdom ook vergankelijk is. In onze moderne wereld verandert alles zo snel. De kans zit er zelfs in dat men met een grote portie geluk binnen vijf jaar zelf ook heel veel gaat verdienen. Doorheen de geschiedenis is geen enkele economie of politiek duurzaam gebleken. Mensen willen gewoon verandering. Hoe hard men die ultrarijken ook kan bekritiseren, ze zullen wellicht niet eeuwig blijven bestaan. Al komt het verschil tussen de rijke klasse en de arme klasse weer meer en meer op, toch heeft de Franse Revolutie ervoor gezorgd dat men niet geklasseerd wordt aan de hand van een familienaam en milieu. De uitdaging is nu dat men dat zo moet blijven. Er mogen dan wel ultrarijken bestaan en ze mogen alle speelgoed kopen die ze willen, zolang dat speelgoed niet menselijk is en zolang ieder mens steeds de hoop heeft ook op een dag zo’n ultrarijke te worden, al is die hoop nog zo klein.